Maria van Renkum

Sommige plaatsen ademen een bijzondere traditie van katholicisme. Wij lichten een lokaal katholiek verhaal uit en kozen in deze zomertijd voor de Gelderse gemeente Renkum, gelegen aan de Neder-Rijn nabij Arnhem. Het Lourdes van boven de rivieren. Waar een Mariabeeldje afkomstig uit de Middeleeuwen ervoor zorgt dat er jaarlijks drommen pelgrims van heinde en verre Renkum bezoeken.

Het Mariabeeld van Renkum

Er bestaan historische bronnen uit 1380 waarin al gerept wordt over een bijzonder 63 cm hoog Mariabeeld te Renkum. Een beeld dat wonderen zou kunnen verrichten en dat vooral een grote aantrekkingskracht had op zieken, gehandicapten of mensen die anderszins een wonder goed konden gebruiken. Hoe dit Mariabeeld precies in Renkum gekomen is blijft onzeker. In de Middeleeuwen vermoedde men dat het rechtstreeks uit de hemel op aarde geplaatst moest zijn. De Zusters Augustinessen dragen de zorgen voor het beeld en de vele pelgrims die het beeld bezoeken. Renkum wordt een bedevaartsplaats en krijgt de bijnaam ‘Het Lourdes van boven de Nederlandse rivieren.’  Zoals dat in die tijd gebruikelijk is komen pelgrims van heinde en verre met geschenken in de hoop dat hun een wonder zal geschieden. De geschenken van de Franse Koning Karel VI, relikwieën in de vorm van een stuk hout van het kruis van Jezus Christus en een stekel van zijn doornenkroon, zijn de meest bijzondere geschenken. De vele pelgrims en hun geschenken zorgen ervoor dat het Mariabeeld steeds bekender raakt, net als Renkum zelve.

Periode van afwezigheid

Totdat de Nederlanden de periode van de Tachtigjarige Oorlog doormaken en de Beeldenstorm vrijwel alle heiligenbeelden in de Nederlanden doelwit maken. Het beeld wordt in het geheim in een boekenkist vol Bijbels en gebedenboeken vervoerd naar een schuilplaats en komt op een zolder aan de Utrechtse Walsteeg te staan bij de paters Dominicanen. Daar raakt het beeld langzamerhand in de vergetelheid – ook na de Vrede van Münster dat het einde van de oorlog met de Spanjaarden mankeert. Via het privé-bezit van een vooraanstaande familie wordt het Mariabeeld uiteindelijk in 1928 na een periode van bijna 350 jaar afwezigheid teruggegeven aan de katholieke parochie te Renkum. Na de Tweede Wereldoorlog neemt de toestroom aan pelgrims weer toe en verandert Renkum opnieuw in een pelgrimsoord.

Maria Hemelvaart

Maria Tenhemelopneming wordt ieder jaar op de 15 augustus gevierd als katholiek hoogfeest. Herdacht wordt dat de moeder van Jezus aan het einde van haar aardse leven door God in de hemel opgenomen wordt. Daarmee wordt de nadruk gelegd op de zondeloosheid en het heilige leven van Maria op aarde. Maria Hemelvaart is in een aantal katholieke landen een nationale vrije dag.

In Renkum is de bedevaartskerk van het Mariabeeld naar dit Hoogfeest vernoemd, De Onze Lieve Vrouwe Tenhemelopnemingkerk. Normaliter treft een bezoeker het bijzondere beeld in een zijbeuk van de kerk op het Maria-altaar. Op het Hoogfeest van Maria Hemelvaart wordt het beeld op een baar naar buiten toe gedragen voor de jaarlijkse processie. Dan maakt het Mariabeeld gevolgd door de bezoekers een tocht langs het Rosarium Mariae, een aangelegd Mariapark met twintig iconen van de geheimen in de levens van Maria en Jezus.