Toen zei bleven aandringen, stond Hij op en zei: ‘Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.’ – Johannes 8:8
Al jarenlang, iedere keer als ik het verhaal lees, raakt mijn hart in vervoering bij één enkele zin uit dit verhaal. Het gaat om de ogenschijnlijk simpele zin: ‘Wie van u zonder zonde is, laat die als eerste een steen op haar werpen.’ De uitwerking die deze zin heeft op het gedrag van de mensen in het verhaal vind ik ontzettend krachtig en bevat voor mij een grote waarheid. Geen mens is zonder zonde! Wie ben ik om over de ander te oordelen?
Beoordelen of veroordelen
‘Oordelen’ is in onze maatschappij een moeilijk begrip. Levend in een maatschappij waarin we het grote goed bezitten om ons leven in te richten naar eigen goeddunken, wordt een oordeel over dat leven door een ander steeds vaker gezien en ervaren als een bedreiging of belediging. Maar is oordelen, gezien de Bijbelpassage en de manier waarop in onze maatschappij over oordelen wordt gedacht, iets dat we dan maar niet meer zouden moeten doen?
Voor mijn gevoel bestaat er echter een verschil tussen de begrippen be-oordelen en ver-oordelen. Bij het horen van het begrip beoordelen denk ik aan het innemen van een standpunt of iets goed of niet goed is. Dit met als doel richting te kunnen geven aan je leven, hierover met elkaar in gesprek te gaan en van elkaar te leren en elkaar te kunnen helpen. Veroordelen is voor mij echter vanuit een slechte en negatieve houding een negatieve waarde toekennen aan het gedrag van de ander. Daar waar veroordelen mensen ontkoppelt, biedt beoordelen mogelijkheden tot verbinding, wederzijds begrip en is het iets dat we zouden moeten doen om samen met elkaar te groeien.
Een perfecte wereld?
Wij leven in een maatschappij waar het streven naar perfectie de norm is. De waarde van een individu lijkt te worden afgemeten aan het uiterlijk, prestaties of hoe perfect je leven eruitziet op sociale media en is er geen ruimte voor fouten of onvolkomenheden. Dit terwijl iedereen weet dat het leven en de mens niet perfect zijn en vol met onvolkomenheden zitten. De drang naar perfectie maakt dat we onszelf constant aan het vergelijken zijn met anderen. Ben ik dikker, slanker, hipper, rijker, populairder, grappiger dan een ander? Ook ik als mens doe hieraan mee en ben me bewust van het feit dat na iedere vergelijking een beoordeling, maar nog vaker een veroordeling volgt. Waarom doe ik dit? Bij mezelf nagaande constateerde ik dat ik vaker een persoon veroordeelde op het moment dat ik minder goed in mijn vel zat. Een manier om mezelf beter te voelen, minder onvolkomen en minder imperfect. En ik denk dat dit ook de reden is waarom mensen veroordelen, om zichzelf beter te voelen.
Leerproces
Kijkend naar mijn eigen leven, bevind ik me in een fase waarin ik, mede gefundeerd op de Bijbel bewust nadenk en keuzes maak over wie ik als mens ben, wil zijn en hoe ik mijn leven wil leiden. Deze Bijbelpassage maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Ik heb de wens en het verlangen om niet te veroordelen. Dit maakt dat ik aan het werk ben om mezelf beter te leren kennen en van mezelf te gaan houden. Zodat ik het niet nodig heb om mezelf met anderen te vergelijken. Daarbij ben ik mezelf aan het trainen dat als ik anderen zie en merk dat ik veroordeel, dit in mijn gedachte om te buigen door tegen mezelf te zeggen dat ik niet het gehele verhaal ken. Dat ik in gesprek zou moeten met deze persoon om het grotere plaatje te leren kennen. Met hierbij altijd in mijn achterhoofd dat ik het gedrag van de persoon beoordeel en nooit de persoon zelf. Een klein voorbeeld hiervan. Als je een persoon ziet met overgewicht denk je snel: ‘Zo, die is dik, die zou wel mogen afvallen.’ Terwijl in werkelijkheid deze persoon hier al mee bezig is en al tien kilo kwijt is. Ik merk dat het trainen van mezelf hierin zijn vruchten afwerpt doordat ik een grote rust ervaar om niet meer te vergelijken. Hierdoor sta ik veel meer open voor de persoon die voor mij staat.
Ik hoop dat ook de Katholieke Kerk – net zoals ik – het leerproces aangaat om niet meer te veroordelen, maar in dialoog met de mens gaat om het gehele verhaal van de persoon te kennen. Dit zodat de Kerk met uitstek zich ontwikkelt tot een thuis voor iedereen, waar de liefde vooropstaat, ondanks de keuzes die in het verleden gemaakt zijn.
Chiara Somers
Leerkracht Koninklijke Kentalis School Rafaël
Foto: copy right by Hans Clarijs, name: Mirrors (link)