2025-2028: een nieuwe fase,
Vanuit het VKMO is een inbreng geleverd in de Synode over synodaliteit, die door paus Franciscus werd geïnitieerd. Op 26 oktober 2024 verscheen het slotdocument van deze synode getiteld “Voor een synodale kerk: gemeenschap, participatie, zending”, dat door Paus Franciscus tot het zijne is gemaakt en daarmee behoort tot het leergezag van de kerk. Het is een document dat onder meer vraagt om een nieuwe manier van omgaan met elkaar, om op bepaalde punten zoeken naar nieuwe structuren of spelregels en om zinvolle manieren om een en ander handen en voeten te geven in de praktijk.
Het was al vrij snel na zijn uitverkiezing duidelijk dat Paus Leo XIV het synodale pad wil vervolgen. Tegen de Italiaanse bisschoppen zei de paus op 17 juni 2025: “Tot slot wil ik u enkele aanbevelingen meegeven voor de nabije toekomst. Ten eerste: ga verder in eenheid, met name met het oog op het synodale traject. (….) Synodaliteit wordt een mentaliteit, in het hart, in besluitvormingsprocessen en in handelen.” Ook in het eerste interview dat hij gaf aan Elise Ann Allen en recent in het Spaans verscheen, sprak hij over synodaliteit. Hij ziet dit als ‘een houding, een openheid, een bereidheid om te begrijpen’ en als tegengif tegen polarisatie, aldus Hendro Munsterman in een artikel van 15 september 2025.
Over de weg naar implementatie van de opbrengsten van de synode verscheen op 7 juli 2025 een handleiding: ‘Pathways for the Implementation Phase of the Synod’ . Voor de implementatie is drie jaar uitgetrokken. Juist de slag van doelen en idealen naar de praktijk is vaak een lastige. Iedere organisatie die nieuwe visies of werkwijzen wil implementeren zal dat hebben ervaren. Er wordt van bisschoppen wereldwijd gevraagd door middel van de inzet van synodale teams de implementatie handen en voeten te geven. In Nederland is aan de oproep gehoor gegeven door de bestaande synodale werkgroep, in licht gewijzigde samenstelling, te laten fungeren als landelijk synodaal team. Het Nederlandse synodale team zal van 24 tot en met 26 oktober deelnemen aan het Jubileum voor synodale teams in Rome.
De implementatiefase behelst een nieuw proces van dialoog. Daarin kunnen degenen die in de eerste fase betrokken waren opnieuw betrokken worden. Dat betekent dat ook de katholieke maatschappelijke organisaties zoals verbonden in het VKMO opnieuw een rol kunnen gaan spelen.
Monique de Witte-van den Haak,
lid landelijke werkgroep synodaliteit